Pantxoa eta Peio, Azken Dantzarako bidean

Pantxoa eta Peioren historiako azken bi kontzertuak jendetsuak izango dira, zalantzarik gabe. Izan ere, lehenengorako sarrerak amaituta, Azken Dantza izeneko emanaldia beste behin eskainiko dute Barakaldoko BECen. Hortaz, 2027ko urtarrilaren 9an eta 10ean amaiera duin eta partekatua emango diote euskal kulturaren historian arrasto¹ nabarmena utzi duen proiektuari. Bikoteak emozio handiz erantzun du, oso eskertuta: “Negar egiteko gogoa ematen du, zein ederra den jendearen maitasuna. Nahi zaituztet eskertu, bihotz-bihotzetik, asko hunkitzen² nau halako harrera egiteak” adierazi du Pantxoa Carrerek. Peio Ospitalek, berriz, “hau guztia molde³ onean ospatzea” espero duela esan du hunkituta, eta bihotz-bihotzez eman ditu eskerrak berak ere.

Pantxoa eta Peio bikoteak euskal kantagintzaren historian garrantzi ukaezina⁴ izan du. 1960ko hamarraldiaren amaieran hasi ziren euskaraz kantatzen, euskal hizkuntzak eta kulturak mugaren bi aldeetan jasaten⁵ zuen errepresioaren ondorioz etengabe atzera egiten zuten bitartean. Haien kantagintza, hasieratik, borrokarako eta aldarrikapenerako⁶ tresna izan zen, euskararen, euskal kulturaren eta Euskal Herriaren aldeko ahots bihurtua. Manex Pagola, Telesforo Monzon, Manex Erdozaintzi-Etxart, Xalbador, Jean Louis Davant, Roger Idiart, Xabier Leteren eta beste hainbat idazleren testuak musikatu zituzten, eta kanta horietako asko ereserki⁷ bilakatu dira belaunaldi⁸ askorentzat.

1969an lehen kantuak argitaratu zituztenetik 2009ra arte, milaka kantaldi eta 18 argitalpen utzi dituzte, euskarazko kantagintzaren ondarean⁹ funtsezko¹⁰ lekua dutenak. 2011. urtearen amaieran igo ziren azkenengoz oholtzara, jakin gabe hura izango zela azkena; etenaldi¹¹ luze eta aurreikusi gabearen ondoren, orain heldu da agur esateko unea. Azken Dantza agurra ez ezik, belaunaldiz belaunaldi partekatutako bizipenaren ospakizuna ere izango da: aitortza¹² hunkigarria euskal kantagintzak Euskal Herriko historian eta Hego eta Ipar Euskal Herriaren arteko harremanean izan duen garrantziari.

1. Arrasto: huella (es), trace (fr).
2. Hunkitu: emocionar(se) (es), (s')émouvoir (fr).
3. Molde: modu, era.
4. Ukaezin: innegable (es), indéniable (fr).
5. Jasan: sufritu, pairatu, nozitu.
6. Aldarrikapen: erreibindikazio.
7. Ereserki: himno.
8. Belaunaldi: generación (es), génération (fr).
9. Ondare: patrimonio (es), patrimoine (fr).
10. Funtsezko: fundamental (es), fondamental, -e (fr).
11. Etenaldi: pausa (es), pause (fr).
12. Aitortza: reconocimiento (es), reconnaissance (fr).