Oihana Vesga
Dantzaria eta koreografoa

Gipuzkoako Dantza Profesionalen Elkarteak emandako Dedikazio saria jaso zuen, joan den apirilean, Vesgak (Errenteria, 1991). Donostiako Studio 84 akademian dantza garaikidea ezagutu eta Biarritzen urtebete ikasten aritu ondoren, Londresen egin zituen goi mailako ikasketak. Nerea Gurrutxagarekin batera Mari Zaunka kolektiboaren sortzailea, Erreka ondoan, bi gezur lanarekin dabiltza egun. Horrez gain, badabil beste zenbait “gauzatxo” prestatzen: Olatz de Andresekin, Miriam Perez Kazabonekin... Eñaut Mitxelena. Argazkia: Laida Zapre.

Pozik hartu duzu saria?
Bai, hunkituta, egia esan. Nahiko berezia da, halakorik ez duzulako inoiz espero; dantzan, bereziki.
Sariek balio al dute zerbaitetarako?
Hortxe gabiltza. Eskertu dut saria Igor Calongerekin partekatzea (Ibilbide artistikoaren saria eman diote), elkarrizketak izan ditugu. Oraingoz, hedapena izan duela eta inguruan jendeak interesa agertu duela sentitu dut. Lanbidearekiko, ordea, ez nago ziur. Kuriositatea daukat ea nabaritzen den ikusteko.

Euskal dantzekin eta balletarekin hasi zinen, zerk erakarri zintuen dantza garaikidetik?
Agian, zein irekia den. Balletean, oholtzara igotzeko, askotan errepertorio itxia ikasten duzu. Dantza garaikidean, aldiz, sormenean aukera askoz zabalagoa ikusten dut. Gainera, zure ibilbidean eraldatu egiten zara eta pixkanaka zure lekuak topatu ahal dituzu, estilo berriak jorratuz, eta hori polita iruditzen zait.

Zaila egiten omen zaizu egiten duzunari hitzak jartzea. Zer egiten duzu?
Zaila egiten zait oraindik ere. Etxerako lantzat hartuko dut galdera, tesi txiki bat egiteko materiala izan nezake. Izan ere, uste dut dantzan ikusleen pertzepzio ez arrazionala ikusten saiatzen garela, gorputzaren entzumen modukoa pizten dela, eta hor gertatzen dena ezin dut erraz azaldu.
Dantzaz gain, testua eta kantua baliatzen dituzu. Lengoaia eszenikoak nahastea gustatzen zaizu?
Azken urteetan, hainbat lengoaia nahasteko desira izan dut, gehienbat, batez ere ahotsaren munduan sartzeko. Dantzan, ahotsaren espresioaren alderdia itxita dago, nolabait, eta neure buruari zergatik izan den horrela kuestionatu diot, eta, adibidez, zergatik aukeratu nuen dantza eta ez beste lengoaia artistikoren bat. Banuen alderdi hori esploratzeko gogoa. Eta plazeragatik ere bai, kantatzea gustuko dudalako.
Mari Zaunkarekin hezkuntza eta bitartekaritza lanetan ibili izan zarete. Zer irakats diezaguke dantzak?
Balio asko. Gorputzera konektatzen gaitu, gorputzak orainera, eta orain horretan entzumenera, taldera eta komunikaziora ere. Hala, nik uste gorputz praktikek badituztela, oinarrian, balio oso onuragarriak. Fisikoak, batetik. Baina, era berean, adin ezberdinetako jendearengana edo kolektibo honetara edo bestera hurbildu garenean, hor zerbait dagoela konturatu naiz: ezaugarri horiek gizaki gisa ekartzen dizkiguten onurak.
Euskal Herrian, dantzari erreparatzen al zaio?
Ingalaterrara joan nintzenean ikusi nuen dantzak bereziki hezkuntzan daukan lekua. Euskal Herritik, Espainiatik, Italiatik, Frantziatik... joan ginen gehienak eskola pribatuetan, akademiatan edo kontserbatorioetan ikasiak ginen, baina Ingalaterran askok dantza ikastetxean bertan egin zuten, Bigarren Hezkuntzan edo Batxilergoan. Bai neskek bai mutilek. Eskolatik barneratuago zekarten, hori hemen ez da ohikoa. Horrek ere eragin dezake ondoren dantza jendearen bizitzatik gertuago egon dadin.
Lehenik, Biarritzera joan zinen ikastera. Bidasoaren beste aldean kultura handiagoa daukate dantzari dagokionez?
Dudarik gabe. Hegoaldean, erakundeen bultzada falta zaigu dantzak benetan bere lekua izateko. Frantzian, adibidez, zentro koreografiko nazionalak dituzte departamentu bakoitzean, eta horrek dantza profesionaliza daitekeen leku bat eskaintzen dizu. Hau da, toki horretan dantzak bere lekua dauka. Espainian, panorama bestelakoa da. Bai, Gipuzkoan badaude zenbait gauza, Errenteriako Dantzagunea, adibidez. Horregatik ere bagaude gu hemen lanean, ez da kasualitatea. Bestela, atzerritik ez ginen itzuli ere egingo.
Euskal Herrian, dantza gutxi programatzen al da?
Bai, entzuten dudanarengatik, oro har, eta ADDE Euskal Herriko Dantza Profesionalen Elkarteak ere egin du azterketaren bat. Aurreiritziak daude oraindik dantzaren inguruan, eta arte ahaztu samarra da. Ez zait gustatzen kategoria horretan sartzea eta pena ematea, bestela utzi egingo bainuke, uste dudalako baduela bere lekua, baina... ez da erraza.

DI-DA BATEAN

Zerk alaitzen dizu eguna? Lagun on batekin topo egiteak.
Eta tristatu? Albisteek, maiz.
Zerk eragiten dizu barrea? Nork bere buruaz barre egiteak ezohiko egoeretan, eta amaren umore beltzak.
Eta negarra? Gauza ederrek, eta ezkontzek, nahiz eta ez zaizkidan batere gustatzen.
Zerk haserrearazten zaitu? Leiala ez izateak.
Plazer txiki bat? Solasaldi ederra lagun batekin.
Plazer handi bat? Jaialdi batean lagunekin eta musikari on batekin dantzan egitea.
Zer izan nahi zenuen txikitan? Itsas biologoa.
Eta orain, zer ez zenuke izan nahi? Oso lan errepikakorra duen langilea.
Dantzari bat? Simona Bertozzi.
Koreografo bat? Pina Bausch.
Antzoki bat? Londresko Barbican antzokia.
Dantzatzeko, antzokia ez den toki bat? Pasai Donibaneko kantina ingurua.