Gasteizko Zaramaga auzoko No hay presente ni futuro sin memoria / Egiaren mesede jarrai eta ekin1 horma irudiaren erreplika egiten ari dira azken hilabeteetan. Artelanak 1976ko martxoaren 3ko gertakariak gogoratzen ditu, eta auzoko etxebizitza baten fatxada apaintzen du 2013tik, sarraskiaren lekuko izandako eraikinetako batena, hain zuzen ere. Jatorrizkoa ez bezala, mihise batean margotzen ari dira, udazkenean amaitzeko asmoz. Esti Lanao. Argazkia: Esti Lanao.
Hala, irudi gutxi batzuk besterik ez dute moldatu. Alde batetik, manifestazioen irudi bat jarri dute, garai hartako albiste baten zatiaren ordez: “Egunkariko berria zen, oso puntuala, baina zentzua galdua zuen jada. Trukean, zerbait atenporalagoa jartzea proposatu eta horregatik aukeratu zuten manifestazioarena. Bertan, mezu garrantzitsuena (Contra la impunidad. Justizia, egia, memoria, erreparazioa) eta hildakoen aurpegiak agertzen dira, muralaren zentzua laburbiltzeko oso aproposa”. Horrekin batera, omenaldiaren irudikapena ere agertzen da, eta, gainean, poliziaren elkarrizketen hitzak, berrituta: “Orain arte, esaldiak zintzilik antzean zeuden, arraro gelditzen zen. Zorionez, esaldi horiek biltzen zituen kartela aurkitu dugu azken urteetan eskuratutako dokumentazioaren artean, eta horixe erabili dugu”. Azkenik, langileen ordezkariek hiletan egindako diskurtsoaren atal bat txertatu6 dute.
Ezin uka daiteke horma irudia sinbolismoz josita dagoela. Horren adibide ere badira, besteak beste, artelanaren irudiei eusten dieten txintxetak: “Zazpi dira: bost Gasteizko sarraskian hildako langileengatik eta bi hurrengo egunetako manifestazioetan hildako beste bi pertsonengatik”.
180 metroko mihisea margotzeko, 20 lagun inguru ari dira parte hartzen, baina 40-50 pertsonak agertu dute interesa: “Badago behin bakarrik etortzen den jendea, pintzelkada bakarra emateko. Horretarako besterik ez bada ere, polita da jendearen prestasuna eta konpromisoa ikustea”. Bereziki eman dio atentzioa Bilbaori, gainera, parte hartzaile gehienak emakumeak izaten ari direla.
Tailerreko espazioa mugatua denez, zatika banatu dute margotzeko, puzzle moduan, eta goitik behera egiten hasi dira. Aurreikuspenak aurreikuspen, udazkenean amaitzea espero dute.
1. Ekin: actuar (es), agir (fr).
2. Sarraski: masacre (fr), massacre (fr).
3. Mihise: lienzo (es), toile (fr).
4. Erantsi: gehitu, batu.
5. Eraginkortasun: eficiencia (es), efficience (fr).
6. Txertatu: sartu.
7. -(e)z harago: más allá de (es), au-delà de (fr).
8. Bortitz: biolento, gogor.
