Memoriaren leku eta lekuko
Saharan, Berlinen, New Yorken... mundu osoan daude hedatuta Guernica artelanaren interpretazioak. Orain, hainbat elkartek deialdi berezia egin dute, Guernica Gernikara kanpainaren bidez, nork bere etxean, lantokian edota gorputzean duena haiei helarazteko. Hil honen amaierara arte jasoko dituzte irudiak, eta web orri batean argitaratuko ditu Gernika Memoriaren Lekuko plataformak. Irudiak helbide honetara bidali behar dira:
Ez da aldarrikapen berria Pablo Picassoren Guernica koadroa Gernikara ekartzeko eskatzea. Unibertsala eta garaikidea izaten segitzen du sinboloak: izugarrikeriaren salaketa. Hala, Gernika Memoriaren Lekuko plataformak joan den irailaren 10ean abiatu zuen kanpaina, margolana New Yorketik Madrilera eraman zuteneko 40. urteurrenean.
“Kanpaina hasi aurretik, euskal diasporako zenbait kiderekin harremanetan jarri ginen, eta horren emaitza jaso dugu: Argentinako Rosario hiriko Guernica edota Pavel Eguez artistaren interpretazioa. Gutxieneko arreta ipiniz gero, Guernica artelanaren interpretazioak mundu osoan barrena daudela ohar gaitezke” adierazi du Ibon Meñika plataformako kideak. Era berean, irudiak bidaltzeko azaroaren bukaerara arteko epea dagoela esan du, eta plataformaren web orrian argitaratuko dituztela.“Nork bere etxean, lantokian edota gorputzean duena” igortzeko eskaera nabarmendu nahi izan dute.
Hainbat elkarte plataforman
Duela lau urte jaio zen plataforma, bonbardaketaren 80. urteurrenaren harira. Hainbat elkartek osatzen dute: Gernika Batzordea, Ipes elkartea, Gernika Garretan, Lobak, Arrano Kultur Elkartea eta Sare Gernika-Lumo. Nabarmendu dutenez, artelana Gernikara ekartzeko aldarrikapena ez da orain sortua. Izan ere, 1976.urtean agertu ziren jendaurrean, lehenengo aldiz, Gernikako bonbardaketaren ikerketa taldeko kideak eskaera horrekin, besteak beste. Taldeak Gernika Batzordea izena hartu zuen gero.
Meñikaren hitzetan, “1987. urtean, bonbardaketaren 50. urtemugan, pauso bat harago egin zen, Gernika 37-87 herri batzordearen eraketaren testuinguruan. Urte hartako apirilaren 11n, Guernica Madrilgo Buen Retiroko etxetzarrean zegoela, batzordeko hamazazpi kidek zortzi ordu luzez lotu zuten bere burua katez, bakoitzak leloaren hizki bat zeramala: Guernica Gernikara. Gainera, artxibo militarrak zabaltzeko eskatu zuten lau haizetara. Oihartzun handia lortu zuten”.
Nolanahi ere, Picassok 1937an margotu zuenetik, koadroak munduko hainbat leku ezagutu ditu zenbait erakusketatan; besteak beste, toki hauetan egon zen ikusgai: 1937an Parisen, 1938an Parisen eta Londresen, 1939an Manchesterren eta New Yorken, 1940an Chicagon, 1944an Mexikon, 1953an Brasilen eta 1955ean Munichen. Guernica Gernikara aldarrikapenari atxikita, “azken bidaia izatea zor zaio Gernikari”, plataformaren iritziz.
DENOK GARA LOBAK
Memoria historikoa lantzeko xedez sortutako Lobak kultur ekimeneko kideetako bat da Maitane Uriarte. Gernikako bonbardaketa sufritu zutenen bilobak biltzen ditu egitasmoak, eta plataforman parte hartzen dute. Lotura genetikotik harago, baina, argi du Uriartek: “Denok gara lobak”, baldin eta 1937. urteko gertaera lazgarri haiekiko lotura hori sentitzen bada: “Belaunaldi gazteok geure erara landu nahi dugu bizia izango den memoria hori, eta, horretarako, artea, musika edota ikus-entzunezkoak baliatzen ditugu. Urte osoan nahiko lasai ibiltzen gara, eta gure indar gehiena apirileko urteurrenean jartzen dugu. Gainera, datorren urtekoa berezia izango da, 85 urte beteko direlako bonbardaketa izan zenetik”.
Bonbardaketa jasan zuen amona gogoan, iraganaz eta etorkizunaz gogoeta egin du: “Noiz sentitzen duzu atzera begiratzeko beharra? Norbait falta denean. Nebaren eta bion kasuan, amama hil zenean, eta orain gertatutakoa geuk kontatu behar dugula sentitzen dugu. Amama fisikoki hemen egon ez arren, gure ondoan dago nolabait".
JARDUNALDIAK ETA MANIFESTAZIOA HIL HONETAN
Memoria lekuak eta lekukoak jorratzeko, plataformak hainbat ekimen prestatu ditu azaroan. Hilaren 13an, Gernikako Astran, jardunaldiak izango dira. Egun horretan, Nabarralderen izenean, Angel Rekaldek eta Beñi Agirrek memoria lekuei buruz hitz egingo dute; Karmelo Landa historialaria Guernicaren azken-aurreko bidaiaz ariko da; eta Felicitas Lorenzo Euskal Herria Museoaren zuzendari ohiak ere parte hartuko du. Halaber, Xabier Irujo historialaria online mintzatuko da, eta Berlingo Euskal Etxeak eta Ingalaterrako Basque Children of 37 elkarteak bideo bana igorriko dute egun horretarako.
Hilaren 27rako, berriz, manifestazioa deitu dute: “Manifestazioak azken hilabeteotako bilduma izan nahi du, Guernica Gernikara eskaera oso zabala, plurala eta diziplina anitzekoa baita".
Bestalde, plataformako kideek badute beste hitzordu bat azaroan, Lleidan, hain zuzen ere. Izan ere, azken urteotan, senidetzea lantzen aritu dira Katalunian bonbardaturiko hiri horrekin. 1937ko azaroaren 2an pairatu zuen bonbardaketarik handiena, eta Gernikako sirenarekin birgogoratuko dute gertaera izugarria.
